Pora na kolejny post z
serii ziołowej. Tym razem w roli zioła miesiąca wystąpi Arnika górka łac.
Arnica montana. Zioło to ma wiele zastosowań i od lat była wykorzystywana w
ziołolecznictwie. Przyjrzyjmy się więc ziołu, które według niektórych chroniło
nawet przed piorunami.
Jest to bylina z rodziny Złożonych występująca
na górskich łąkach Europy Środkowej, Azji i Ameryki Północnej. Rzadziej można
ją spotkać na niżu, m.in. na Litwie i Białorusi. W Polsce rośnie dość rzadko.
Występuje w Sudetach, Karpatach oraz na niżu, zwłaszcza na Suwalszczyźnie,
Pomorzu Mazurskim i w Puszczy Białowieskiej, na łąkach i brzegach lasów.
Surowiec zielarski:
Do celów leczniczych zbiera się na
plantacjach kwiatostany - koszyczki w początkowym okresie kwitnienia, w dni
słoneczne, po obeschnięciu rosy i suszy w cieniu i przewiewie. Otrzymany
surowiec stanowią koszyczki arniki.
Działanie zdrowotne, wewnętrzne.
Przetwory z arniki podane doustnie mają
korzystny wpływ na układ krążenia.
Podnoszą ciśnienie krwi i usprawniają
jej przepływ przez naczynia wieńcowe, zwiększają liczbę skurczów serca i jego
objętość wyrzutową, zmniejszają opory w naczyniach obwodowych i poprawiają
krążenie w kończynach i mózgu. Pobudzają równocześnie oddech. Obserwuje się też
nieznaczne działanie przeciwzapalne oraz przeciwobrzękowe w obrębie obwodowych
naczyń żylnych oraz naczyń mózgowych.
Działanie zewnętrzne
Związki czynne kwiatów arniki podawane
zewnętrznie przenikają łatwo przez skórę, wzmacniają ściany naczyń włosowatych,
a w przypadku uszkodzeń, np. na skutek kontuzji lub obrzęków, zapobiegają
przenikaniu osocza poza łożysko żylne. Zmieniają również ciśnienie na zewnątrz
i wewnątrz drobnych naczyń podskórnych, ułatwiają resorpcję płynu wysiękowego oraz
zmniejszają obrzęk i jego bolesność. Po wniknięciu do naczyń wyraźnie
zwiększają aktywność
fibrynolityczną krwi, przeciwdziałają
aglutynacji płytek krwi i zapobiegają powstawaniu zakrzepów żylnych.
Znacznie częściej od stosowania
przetworów z arniki wewnętrznie podaje się przetwory z arniki zewnętrznie, na krwiaki, stłuczenia, obrzęki pourazowe,
oparzenia I i II stopnia, wylewy podskórne, uszkodzenia naskórka, owrzodzenia
troficzne i czyraki oraz owrzodzenia
jamy ustnej i dziąseł.
Korzystnie działają również w zapaleniu
ścięgna, stawu i nerwu, bólu barku, owrzodzeniu żylakowym oraz ukąszeniach
owadów. Jako środek łagodzący bóle stosuje się też arnikę w zakrzepowym lub
zarostowym zapaleniu żył i w bólach pooperacyjnych.
Ważne:
Lecznicza arnika ma jednak i swoje
„mroczne” strony. W całości jest rośliną trującą. Przedawkowanie może
doprowadzić nawet do śmierci a w przypadku nadmiernego stosowania na skórę,
zwłaszcza wrażliwą może spowodować ostre podrażnienie. Dlatego zwłaszcza przed
użyciem nowego kosmetyku z arniką należy wykonać test alergiczny
Receptury z Arniką
Odwar
z arniki:
l/2 łyżki kwiatów zalać 2 szklankami wody ciepłej. Ogrzewać do wrzenia i gotować
łagodnie pod przykryciem 5 min. Odstawić na 10 min i przecedzić. Dodać 50 g
gliceryny oraz 1 łyżeczkę octu i stosować do okładów.
Napar
arnikowo-rumiankowy:
zmieszać po 30 g kwiatów arniki i kwiatów rumianku. Zalać 2 łyżki mieszanki
1/21 wody wrzącej, postawić pod przykryciem, a po ostudzeniu przecedzić. Stosować
do okładów, przymoczek i przemywań w egzemie alergicznej, do płukania jamy
ustnej i gardła oraz zmywania owłosionej skóry głowy.
Maść
arnikowa na stłuczenia:
2 łyżki suszonych kwiatów arniki,
zmielonych na pył, powstały proszek mieszamy z
8 łyżkami oleju lub rozpuszczonej wazeliny.
Arnika w kosmetyce
W kosmetyce wyciągi z arniki stosuje się
w kremach przeciwzapalnych, regenerujących i oczyszczających, w płynach do
twarzy, parówkach a także kosmetykach do pielęgnacji włosów. Arnika jest
szczególnie korzystna dla skóry podrażnionej, skóry wokół oczu i spierzchnięte
usta. W kosmetykach stosuje się ją również ze względu na właściwości
zmiękczające.
Oto przepis na domowy kosmetyk z arniką.
Tonik
do cery mieszanej z arniką i szałwią.
1 łyżka ziela szałwii
1 łyżka ziela arniki
1 szklanka wina
Sok z ½ cytryny
Zioła zalać 1 szklanką wrzątku, parzyć
30 minut. Dodać wino oraz sok z cytryny. Po 2 tygodniach przecedzić zioła i
przelać do butelek. Przemywać tonikiem twarz. Tonik należy trzymać w lodówce.
Kosmetyki z arniką:
FLOS-LEK Nawilżający krem arnikowy SPF
15 z linii Arnica, cena ok. 19,99 zł
Dr. Hauschka Olejek do ciałą z brzozą i
arniką 10 ml cena ok 8 zł
ATW, Ujędrniajacy balsam do ciała z
arniką górską ok. 30 zł
Tołpa dermo men expert. S.O.S. Balsam
przeciw podrażnieniom 40 ml ok 30 zł
Źródło:
Rośliny lecznicze i ich praktyczne
zastosowanie. Ożarowski A.
Czasopismo Przepis na zdrowie
02/2014